CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, Türk tarımının uzun yıllar çözülemeyen yarasına parmak
basarak arazi toplulaştırmasındaki yapısal sorunlara dikkat çekti, TBMM Başkanlığına verdiği soru ve
araştırma önergesiyle konuyu Meclis gündemine taşıdı.
Verdiği araştırma önergesiyle; tarımda verimli ve katma değeri yüksek üretim yapabilmenin ilk
koşullarından birisinin doğru arazi toplulaştırma çalışmalarından geçtiğini ifade eden Sındır, arazi
toplulaştırmasının tarım sektörüne ekonomik, sosyal ve yapısal alanda birçok fayda sağlayacağının
altını çizdi. Sındır, arazi toplulaştırmasının, çiftçilerimize ve Türk tarımına fayda sağlayacak, sektörün
ihtiyaçlarını esas alacak şekilde düzenlenmesi gerektiğini ifade ederek; tüm sorunların tartışılacağı,
devletin alması gereken önlemler ve yapılması gereken mevzuat çalışmalarıyla ilgili çözüm
önerilerinin belirlenmesi amacıyla tüm siyasi partilere çağrıda bulunarak Meclis Araştırmasına destek
verilmesini istedi.
“ÇİFTÇİLERİMİZİ YAPISAL SORUNLARLA KARŞI KARŞIYA BIRAKAMAYIZ”
Türkiye’nin dünyanın en büyük onuncu tarım ekonomisi olmasına rağmen yanlış politikalar nedeniyle
sektörün daraldığını ifade ederek sözlerine başlayan Sındır, “üreticilerimiz borçları, artan girdi
maliyetleri, enflasyon karşısında sürekli ezilen ürün fiyatları, ithal edilen ürünler nedenyle rekabet
avangaljını yitirmesi ve yanlış ve eksik politikalar nedeniyle her geçen gün üretimden kopmakta,
üretim yapılan toprakları terk etmekte. Yaşanan bu acı gelişmeler, Anadolu'nun kadim çiftçilik
kültürünün yok olmasına, verimli topraklarımızın boş kalmasına, ekilebilir arazi varlığımızın hızla
azalmasına neden olmaktadır. Ürününü yüksek girdiler nedeniyle ederine satamayan, bankalardan
aldığı kredileri ödeyemeyen, traktörüne, üretim araçlarına, tarlasına haciz konulan, ithalat sopası ile
terbiye edilmeye çalışılan, kartellere ve tüccarın insafına terk edilen çiftçilerimizi bir de arazi
toplulaştırma çalışmalarındaki sıkıntılar, yanlışlar ve yapısal sorunlarla karşı karşıya bırakamayız,
toprağa küstüremeyiz” dedi.
“DOĞRU POLİTİKALARLA DEVLET ELİNİN DEĞMESİ ELZEMDİR”
Tarımdaki yapısal problemleri çözmek için atılacak en öncelikli adımların başında arazi
toplulaştırmasının geldiğini vurgulayan Sındır, “arazi toplulaştırmasındaki sıkıntıların çözülmesi arazi
ve su varlığımızın en rasyonel şekilde değerlendirebilmemizi de sağlayacaktır. TÜİK verilerine göre
tarımsal işletmelerimizde ortalama arazi büyüklüğü 60 dekar, üretici mülkiyetindeki arazi ise ortalama
10 parçadan oluşmaktadır. Fransa’da ortalama arazi büyüklüğü 600 dekar olup bir veya iki parseldir.
Avrupa ortalamasına bakıldığında ise 166 dekardır. Bugün birçok ilimizde miras hukuku veya farklı
nedenlerle parçalanan arazi yapısı, birleştirilmeye ve toplulaştırılmaya çalışılmaktadır. Bu sıkıntıya
doğru politikalar çerçevesinde devlet elinin değmesi ise elzemdir. Toplulaştırma, tarım yapılan arazi
miktarını ve parçalı arazilere göre birim alandan elde edilen verimi çok daha fazla yükseltmektedir.
Arazilerin altyapıları ve parsel şekilleri arazi toplulaştırması ile düzenlendiğinde, teknoloji ve yeni
yöntemlerin kullanılmasına da imkan sağlar. Parsel büyüklüklerinin artması ile birlikte, üretimde girdi
maliyetleri azalır. Verimli tarım yapılması sonucu kırsaldan göçün önüne geçen arazi toplulaştırması
kırsal ve ekonomik kalkınmayı teşvik eder” dedi.
“AZALMA 25-30‘LARA ULAŞTI!”
Tüm siyasi partileri araştırma önergesine destek vermeye çağıran Sındır sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Ülkemizde arazi toplulaştırma projeleri, toplulaştırmayı yapan firmalar, yerel yönetimler ve devlet
yetkililerince bir rant kapısı olarak görülmüş, üretici adına birçok noktada fayda getirmesi gerekirken,
üreticiyi zarara uğratmış ve mağduriyet yaratmıştır. Toplulaştırma projeleri arazi parçalanmasının
önüne geçememiş ve ortalama arazi büyüklüğünü artıramamıştır. Aksine çiftçinin sahip olduğu parsel
sayısı artmış, arazi büyüklükleri küçülmüş ve toplam arazi miktarında ciddi bir azalma gerçekleşmiştir.
Yapılan toplulaştırma çalışmaları ile yol ve kanal gibi altyapı düzenlemeleri sonucu üreticiye ait olan
arazi miktarlarında yüzde 10 düzeyinde bir azalma kabul edilebilir, ancak ülkemizde bu oranlar yüzde
25-30‘lara ulaşmıştır. Çiftçilerimizin taleplerini, beklentilerini kulak arkası edemez, seslerine kulak
tıkayamayız. Anadolu’nun kadim geçim kaynağı olan çiftçiliğimizin kan kaybetmesine seyirci
kalamayız. Tüm siyasi partilere çağrımızdır; arazi toplulaştırması Türk tarımının öncül kurtuluş
reçetesidir.”
Sındır, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye ise yanıtlaması istemiyle TBMM’ye verdiği
önergede şu soruları yöneltti:
1. 2002 yılından bugüne Bakanlığınızca yürütülen arazi toplulaştırma projelerinin illere göre
dağılımı ve toplulaştırmaya konu olan arazi büyüklükleri ne kadardır?
2. Toplulaştırma projeleri sonucunda Bakanlığınızın ülkemiz için koymuş olduğu ekonomik
hedefler nelerdir? Uygulamaların sona erdiği projelerde bu hedeflere ulaşılmış mıdır?
3. Toplulaştırma projeleri bazında, proje öncesi ve sonrası ortalama parsel büyüklüğü ve parsel
sayıları nedir?
4. Toplulaştırma sonucu üretici başına düşen ortalama arazi kaybı oranları ne kadardır? Bu arazi
kayıplarının ekonomik değer olarak miktarı nedir? Bu oranlar dünyada bilimsel olarak kabul edilen
proje standartlarına uygun mudur?
5. Toplulaştırma projelerinin uygulandığı alanlarda ortak kullanım payı kesintisi üretici başına
oran olarak ne kadar yapılmıştır? Ortak kullanım payının %10’u geçtiği proje uygulamaları var mıdır?
Ortak kullanım payı kesintisine itiraz eden üretici sayısı kaçtır?
6. Toplulaştırma projesi uygulandıktan sonra üreticilerin parsel sayılarında azalma yerine artışlar
olmuş mudur? Toplam projeleri içerisinde bu oran ne kadardır?
7. Projelerde, yol, kanal gibi altyapı için ayrılan araziler haricinde artık alanlar ortaya çıkmış
mıdır? Bunların oranları nedir? Bu artık alanlar nasıl değerlendirilmiştir?
8. Projelerin ihale bedelleri nedir ve ihaleleri hangi firmalar almıştır? Yıllara göre dekar başına
düşen ihale bedelleri TL ve Amerikan Doları olarak ne kadardır?
9. Toplulaştırma projesi uygulanan bölgelerde üreticilere yönelik memnuniyet anketleri yapılmış
mıdır? Toplulaştırma projelerinin etki değerlendirme analizleri yapılmış mıdır? Söz konusu anket ve
etki analiz sonuçları nedir?
10. Toplulaştırma projeleri uygulamaları sonrasında iller bazında üretici mağduriyetlerine dair
yapılan itirazlar ve resmi başvurular olmuş mudur? Proje uygulamalarına itiraz dilekçesi veren ve dava
açan üretici sayısı kaçtır? İtiraz gerekçeleri nelerdir?
11. Toplulaştırma projelerinin fiili olarak değil, tapular ve haritalar üzerinden yapıldığına dair
iddialar bulunmaktadır. Bu konuyla ilgili Bakanlığın ya da toplulaştırma ihalesi alan firmaların taraf
olduğu davalar var mıdır? Bu sorunların yaşandığı illerin ve toplulaştırma projelerinin isimleri
nelerdir?
12. Toplulaştırma projelerinde ihaleyi alan firmalara hangi iş kalemleri için ödeme yapılmaktadır?
Tesviye, sınır oluşturma, yol ve sulama arklarının kullanılır halde teslimi gibi konularda yapılmayan
işlemlerle ilgili dava konuları veya üretici itirazları var mıdır? Bu işleri yapmasalar dahi ihaleyi alan
firmalara ödeme yapılmakta mıdır?
