Aneminin en yaygın nedeni olan ve genellikle başlangıçta asemptomatik olan demir eksikliği, uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. İşte dikkat edilmesi gereken 10 belirti.

Demir, vücudun sağlıklı çalışması için temel minerallerden biridir. Demir eksikliği, özellikle kadınlarda ve çocuklarda en sık görülen eksikliktir. Demir eksikliğinin dünya çapında yaklaşık 500 milyon insanı etkilediği düşünülüyor.

Özellikle gebeliğin son trimesterinde ve çocukta görülen demir eksikliği oldukça önemlidir, çünkü ciddi beyin gelişimi bozukluklarına neden olabilir.

Demir eksikliği, aneminin en yaygın nedenidir. Hemoglobinin kan testi ile belirlenmesi yoluyla anemi teşhisi yapılır.

Yetişkinlerde hemoglobin seviyesi cinsiyete ve yaşa göre değişir:

– Yetişkinlerde 130 gr/l

– Kadınlarda 120 g/l

– Gebe kadınlarda 105 g/l (gebeliğin ikinci trimesterinden itibaren)

Çocuklarda hemoglobin miktarı büyümenin her aşamasında değişir:

– Yenidoğanlarda 150 ila 180 g/l

– 1 ila 2 ay 115 g/l

– 2 aydan 1 yaşa kadar 105 g/l

1 yaşından ergenliğe kadar 115 g/l

Hemoglobin seviyesi, yukarıda belirtilen normal değerlerin altında olduğunda anemi göstergesidir.

Demir eksikliğinin belirtileri nelerdir?

Demir eksikliğinin belirtileri, eksikliğin boyutuyla bağlantılıdır. Genellikle ilk başta hiçbir belirti yoktur. Belirti olmasa da anemiyi gösteren bir kan testi ile demir eksikliği teşhis edilebilir. Hemoglobin düzeyinin erkeklerde 130 g/l, kadınlarda 120 g/l ve hamile kadınlarda 105 g/l altında olması anemi olarak tanımlanır.

Aneminin birçok nedeni vardır, ancak demir eksikliği en yaygın nedendir. Kan testine ek olarak, demir depoları azaldıkça bazı belirtiler sizi olası bir eksiklik konusunda uyarabilir.

Demir eksikliğinin en yaygın 10 belirtisi:

– Tükenmişlik,

– Konsantrasyon zorluğu,

– Sinirlilik,

– Soluk ten,

– Nefes darlığı,

– Kuru veya pürüzlü cilt,

– Kuru ve hasarlı saç veya saç dökülmesi,

– Kırılgan tırnaklar

– Baş ağrısı,

– Kulaklarda çınlama.

Demir eksikliği anemisinin nedenleri

Yetişkinler için günlük demir ihtiyacı erkekler için 1 mg ve kadınlar için 2 mg’dır. Bu demir kısmen kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşımak için kullanılır. Demir eksikliği, dünyadaki en yaygın beslenme eksikliğidir. Özellikle kadınları etkiler.

Demir, insan vücudu için gerekli minerallerden biridir, tüm hücrelerde bulunur. Anemi, kırmızı kan hücrelerinin artık dokulara yeterli oksijen getirmemesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Farklı faktörlerden kaynaklanabilir. Demir eksikliği anemisi çok yavaş bir şekilde geliştiği için başladığında herhangi bir belirtiye neden olmaz. Kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve kana kırmızı rengini veren pigment olan hemoglobin, demir yardımıyla oksijenin dokulara taşınmasını sağlar.

Demir eksikliği anemisi temel olarak ya kan kaybından ya da günlük diyette demir eksikliğinden kaynaklanır. Sindirim sistemi tarafından demir emilim bozuklukları da görülebilir.

Demir eksikliğine neden olan kan kaybı

Yetişkinlerde demir eksikliği anemisine çoğunlukla hafif fakat uzun süreli kanama neden olur. Peptik ülser, kolon polipleri, kolon ve rektum kanseri nedeniyle sindirim kanamaları, rahim miyomu ve mesane kanseri kan kaybına neden olarak demir eksikliğine yol açabilir.

Ayrıca ülseratif kolitte mevcut kusma, siyah dışkı, dışkıda kırmızı kan veya rektal kanamada kan varlığı, çok ağır veya uzun adet dönemleri veya dönemler arasında kanama da demir eksikliğinin nedenleri arasındadır.

200 ml’lik bir kan kaybı, yaklaşık 100 mg demir kaybına karşılık gelir.

Yetersiz demir alımı

Anemi, vücudun ihtiyaçlarına kıyasla diyette yetersiz demir alımından da kaynaklanabilir. Bu tür bir eksiklik özellikle 6 ay ila 5 yaş arası çocuklarda ve hamile kadınlarda çok önemlidir.

6 ay ila 5 yaş arası çocuklarda özellikle 3 yaşına kadar olan hızlı büyüme önemli miktarda demir gerektirir. Eksikliği 6 ila 18 aylık bebeklerde yaygındır. Demir eksikliği çocuğun psikomotor gelişimini ve bağışıklık sistemini etkiler.

Hamile kadınlarda fetüsün büyümesi ve bebeğin büyümesiyle birlikte demir gereksinimi önemli ölçüde artar. Hamile kadınlar, özellikle hamileliğin sonunda demir eksikliğinden etkilenirler.

Ek olarak, sıkı bir vejetaryen veya vegan beslenme durumunda yetersiz demir alımı görülebilir.

Demirin zayıf emilimi

Demir eksikliği sindirim duvarını etkileyen Crohn hastalığı, çölyak hastalığı veya glüten intoleransı gibi bir sağlık sorunu nedeniyle sindirim sistemi tarafından demirin zayıf emiliminden de kaynaklanabilir.

Demirin kırmızı kan hücrelerinin üretimi için kullanımı enfeksiyon, kanser, kronik iltihabi hastalıklar gibi durumlarda görülen inflamatuar mekanizmalar nedeniyle bozulabilir. Bu durumda, demirin yanlış kullanımına bağlı eksiklik görülebilir.

Demir eksikliğim varsa ne yemeliyim?

Demir eksikliğiniz olsun ya da olmasın, yeterli ve dengeli bir diyet izlemek önemlidir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok yiyecek demirle doludur ve diyete mutlaka eklenmelidir:

– Kırmızı et,

– Sakatat,

– Tavuk, hindi ve balık,

– Fasulye, bezelye ve mercimek gibi bakliyat ve baklagiller,

– Ispanak, lahana ve brokoli gibi sebzeler,

– Soya peyniri,

– Kuru yemişler ve yağlı tohumlar.

Demir içeren besinler ile C vitamininden zengin besinler birleştirilerek demir emilimi artırılabilir. C vitamini, demirin bağırsak tarafından daha emilebilir bir forma dönüşmesini sağlar. Öte yandan çay ve kahve, aynı anda tüketildiğinde demir emilimini engelleyen tanenler içerir. Bu nedenle yemekten 30 dakika önce veya yemekten 2 saat sonra içilmesi tavsiye edilir.