Balık mezatı dünyanın en güzel sahnelenmiş oyunu gibidir. Sahne, yerden 1,2 metre yükseklikte üzeri
şap beton veya mermer kaplı olan, hamamların göbek taşına benzeyen, üzerinde rengarenk çeşitli
balıkların denizden avlandığı ve birkaç saat içinde satıldığı yer. Su ürünleri mezatları ülkemizde
yörenin Su Ürünleri Kooperatifleri tarafından yapılır. Mezat, alıcıların birbirini izleyen arttırma
önerilerinin kabul edilerek, en yüksek bedele ulaşma sürecidir. Bu arttırma sonucu oluşan en yüksek
fiyat kooperatif ortaklarının kazanç sağlamasını amaçlar. Size bir balıkçı kooperatifi olan Urla İskele
Su Ürünleri Kooperatifi’nde tanık olduğum birkaç mezatı anlatacağım. Su ürünleri Kooperatifleri ‘Su
Ürünleri Yönetmeliği’, ‘Su Ürünleri Kanunu’ ve ‘Kooperatifler’ yasası ile yönetilir. Kamu kurumu
statüsündedir. Bu Kooperatif ortaklarını koruduğu gibi tüketicileri de korumayı gerektirir.
Anayasamız, devlete kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak önlemler alma görevini yüklemiştir.
Kooperatifler ortaklarını koruduğu gibi, tüketicilerin de korunmasını sağlamayı üstlenmiştir.
Urla’da tanık olduğum birkaç mezat’ta İlçe’deki restoranların toptan balık aldıklarını gördüm. Örneğin
mezata gelen kıymetli balıkların sadece bir restoran tarafından sürekli fiyatının arttırılarak toptan
alındığına şahit oldum. Kooperatif Müdürüne ‘Restoranların toptan balık alması ve fiyatları aşırı
yükseltmesi tüketici için haksız rekabet oluşturuyor’ diye ilettim. Müdür ‘bizim için amaç Kooperatif
ortakları balıkçımızın kazanması. Urla Su Ürünleri Kooperatifi olarak mezat’ta toptan balık satmıyoruz.
Ama restoranların toptan balık almasına bir engelimiz yok’.dedi. Kooperatiflere Anayasa ve Devlet
desteği üretici ile birlikte tüketici’yi de korumak için verilmiştir. Restoranlar Kooperatif mezatına
gelip, müşterisine yüzde yüz ve iki yüz kar ekleyerek sattığı balığı mezatta istediği gibi arttırarak
alıyor. Ucuz balık almak için mezat’a gelen tüketici ise ya daha pahalı balık alıyor. Ya da restoranlara
kaptırdığı balığı alamadan evine dönüyor. Bire bir tanık olduğum olay’da ismini bildiğim ve burada
yazmadığım Urla’da konuşlu bir restoran mezat’taki tüm kalamarları en yüksek şekilde arttırarak aldı.
Ben restoran adına mezata balık almaya gelen kişilerin yanında olduğum için ‘Bütün kalamarları biz
toplayalım’ dediklerini duydum. Kooperatif Müdür’üne bunu da anlattığımda, ‘restoranlar için bir
engelimiz yok’ yanıtını verdi. Bu durumlarda özel veya kamu satış noktaları ürünün bir kişi tarafından
alım sayısını düşürüyor. Su ürünleri mezatı’nı özel bir şirket yapmıyor. Mezat eğer bir şirket
tarafından yapılsa istediği ürünü, istediği kişiye veya restorana toptan veya perakende satabilirdi.
Eğer sadece çok kazanmak için satmak istiyorlarsa Kooperatif kendini fes etsin, şirket kursun. Devlet
Su Ürünleri Kooperatiflerine tüketiciyi de koruması için barınaklar dahil bir çok alanda destek veriyor.
Su Ürünleri Kooperatifleri için balıkçımızın kazanmasının yanında tüketicinin de haksız rekabete
maruz kalmaması için yeni düzenlemelerin yapılması gerekiyor